記事ソース/divの座標変換不変性
をテンプレートにして作成
査読
rst2hooktail
進行表
執筆中
かぎマニュ
物理のかぎプロジェクト
トップ
最近の更新
ヘルプ
開始行:
#rst2hooktail_source
=========================================================...
divの座標変換不変性
=========================================================...
ベクトル解析で出てくるdiv(ダイバージェンス、発散)は、
他のデカルト座標系では果たして不変なのかということを
調べてみました。
次の記事は、 rotの座標変換_ です。
divの表式
===================
ベクトル $\bm{A}$ に対して、 $\textrm{div}$ は以下のように
表わされます。
<tex>
\textrm{div}\bm{A}= \frac{\partial A_x}{\partial x}+\frac...
</tex>
これから、あるデカルト座標系 $S$ のベクトル $\bm{A}$ の別...
実直交な変換行列を $U$ と書くと、
<tex>
\begin{pmatrix}
A_x \\
A_y \\
A_z
\end{pmatrix}
=
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{12} & u_{13} \\
u_{21} & u_{22} & u_{23} \\
u_{31} & u_{32} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
A_x^\prime \\
A_y^\prime \\
A_z^\prime
\end{pmatrix} \tag{##}
</tex>
実直交の行列 $U$ の逆行列 $U^{-1}$ は、転置( $^T$ と表す...
位置座標 $\bm{r}=\begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix...
の変換行列は、
(下式はプライム $^\prime$ の位置が逆変換なのに注意。つま...
式 $(2)$ と式 $(3)$ の変換性は同じ。)
<tex>
\begin{pmatrix}
x^\prime \\
y^\prime \\
z^\prime
\end{pmatrix}
=
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{21} & u_{31} \\
u_{12} & u_{22} & u_{32} \\
u_{13} & u_{23} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
x \\
y \\
z
\end{pmatrix} \tag{##}
</tex>
ここで、偏微分の座標変換を求めると、
<tex>
\frac{\partial}{\partial x} &= \frac{\partial}{\partial x...
+\frac{\partial}{\partial y^\prime} \ \frac{\partial y^\...
+\frac{\partial}{\partial z^\prime} \ \frac{\partial z^\...
&= u_{11}\frac{\partial}{\partial x^\prime}
+u_{12}\frac{\partial}{\partial y^\prime}
+u_{13}\frac{\partial}{\partial z^\prime} \tag{##}
</tex>
等という関係があるから、それを行列でまとめると、
<tex>
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x} \\
\frac{\partial}{\partial y} \\
\frac{\partial}{\partial z}
\end{pmatrix}
=
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{12} & u_{13} \\
u_{21} & u_{22} & u_{23} \\
u_{31} & u_{32} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x^\prime} \\
\frac{\partial}{\partial y^\prime} \\
\frac{\partial}{\partial z^\prime}
\end{pmatrix} \tag{##}
</tex>
となります。
本題
===============
いよいよ、divの公式、式 $(1)$ に式 $(2)$ と式 $(5)$ を代...
<tex>
\textrm{div}\bm{A} &=
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x}
\frac{\partial}{\partial y}
\frac{\partial}{\partial z}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
A_x \\
A_y \\
A_z
\end{pmatrix} \\
&=
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x} \\
\frac{\partial}{\partial y} \\
\frac{\partial}{\partial z}
\end{pmatrix}^T
\begin{pmatrix}
A_x \\
A_y \\
A_z
\end{pmatrix} \\
&=\Biggl(
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{12} & u_{13} \\
u_{21} & u_{22} & u_{23} \\
u_{31} & u_{32} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x^\prime} \\
\frac{\partial}{\partial y^\prime} \\
\frac{\partial}{\partial z^\prime}
\end{pmatrix}
\Biggr)^T
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{12} & u_{13} \\
u_{21} & u_{22} & u_{23} \\
u_{31} & u_{32} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
A_x^\prime \\
A_y^\prime \\
A_z^\prime
\end{pmatrix} \\
&=
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x^\prime}
\frac{\partial}{\partial y^\prime}
\frac{\partial}{\partial z^\prime}
\end{pmatrix}
\ U^T \ U \
\begin{pmatrix}
A_x^\prime \\
A_y^\prime \\
A_z^\prime
\end{pmatrix} \\
&=
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x^\prime}
\frac{\partial}{\partial y^\prime}
\frac{\partial}{\partial z^\prime}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
A_x^\prime \\
A_y^\prime \\
A_z^\prime
\end{pmatrix} \tag{##}
</tex>
となり、めでたく座標変換に対する不変性が示せました。
それでは、今日はこの辺で。
続きは こちら_ 。
.. _rotの座標変換: http://hooktail.sub.jp/vectoranalysis/...
.. _こちら: http://hooktail.sub.jp/vectoranalysis/rotAnot...
@@author:クロメル@@
@@accept:2010-01-08@@
@@category:ベクトル解析@@
@@id:divAnotherCoordinates@@
終了行:
#rst2hooktail_source
=========================================================...
divの座標変換不変性
=========================================================...
ベクトル解析で出てくるdiv(ダイバージェンス、発散)は、
他のデカルト座標系では果たして不変なのかということを
調べてみました。
次の記事は、 rotの座標変換_ です。
divの表式
===================
ベクトル $\bm{A}$ に対して、 $\textrm{div}$ は以下のように
表わされます。
<tex>
\textrm{div}\bm{A}= \frac{\partial A_x}{\partial x}+\frac...
</tex>
これから、あるデカルト座標系 $S$ のベクトル $\bm{A}$ の別...
実直交な変換行列を $U$ と書くと、
<tex>
\begin{pmatrix}
A_x \\
A_y \\
A_z
\end{pmatrix}
=
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{12} & u_{13} \\
u_{21} & u_{22} & u_{23} \\
u_{31} & u_{32} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
A_x^\prime \\
A_y^\prime \\
A_z^\prime
\end{pmatrix} \tag{##}
</tex>
実直交の行列 $U$ の逆行列 $U^{-1}$ は、転置( $^T$ と表す...
位置座標 $\bm{r}=\begin{pmatrix} x \\ y \\ z \end{pmatrix...
の変換行列は、
(下式はプライム $^\prime$ の位置が逆変換なのに注意。つま...
式 $(2)$ と式 $(3)$ の変換性は同じ。)
<tex>
\begin{pmatrix}
x^\prime \\
y^\prime \\
z^\prime
\end{pmatrix}
=
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{21} & u_{31} \\
u_{12} & u_{22} & u_{32} \\
u_{13} & u_{23} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
x \\
y \\
z
\end{pmatrix} \tag{##}
</tex>
ここで、偏微分の座標変換を求めると、
<tex>
\frac{\partial}{\partial x} &= \frac{\partial}{\partial x...
+\frac{\partial}{\partial y^\prime} \ \frac{\partial y^\...
+\frac{\partial}{\partial z^\prime} \ \frac{\partial z^\...
&= u_{11}\frac{\partial}{\partial x^\prime}
+u_{12}\frac{\partial}{\partial y^\prime}
+u_{13}\frac{\partial}{\partial z^\prime} \tag{##}
</tex>
等という関係があるから、それを行列でまとめると、
<tex>
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x} \\
\frac{\partial}{\partial y} \\
\frac{\partial}{\partial z}
\end{pmatrix}
=
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{12} & u_{13} \\
u_{21} & u_{22} & u_{23} \\
u_{31} & u_{32} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x^\prime} \\
\frac{\partial}{\partial y^\prime} \\
\frac{\partial}{\partial z^\prime}
\end{pmatrix} \tag{##}
</tex>
となります。
本題
===============
いよいよ、divの公式、式 $(1)$ に式 $(2)$ と式 $(5)$ を代...
<tex>
\textrm{div}\bm{A} &=
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x}
\frac{\partial}{\partial y}
\frac{\partial}{\partial z}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
A_x \\
A_y \\
A_z
\end{pmatrix} \\
&=
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x} \\
\frac{\partial}{\partial y} \\
\frac{\partial}{\partial z}
\end{pmatrix}^T
\begin{pmatrix}
A_x \\
A_y \\
A_z
\end{pmatrix} \\
&=\Biggl(
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{12} & u_{13} \\
u_{21} & u_{22} & u_{23} \\
u_{31} & u_{32} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x^\prime} \\
\frac{\partial}{\partial y^\prime} \\
\frac{\partial}{\partial z^\prime}
\end{pmatrix}
\Biggr)^T
\begin{pmatrix}
u_{11} & u_{12} & u_{13} \\
u_{21} & u_{22} & u_{23} \\
u_{31} & u_{32} & u_{33}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
A_x^\prime \\
A_y^\prime \\
A_z^\prime
\end{pmatrix} \\
&=
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x^\prime}
\frac{\partial}{\partial y^\prime}
\frac{\partial}{\partial z^\prime}
\end{pmatrix}
\ U^T \ U \
\begin{pmatrix}
A_x^\prime \\
A_y^\prime \\
A_z^\prime
\end{pmatrix} \\
&=
\begin{pmatrix}
\frac{\partial}{\partial x^\prime}
\frac{\partial}{\partial y^\prime}
\frac{\partial}{\partial z^\prime}
\end{pmatrix}
\begin{pmatrix}
A_x^\prime \\
A_y^\prime \\
A_z^\prime
\end{pmatrix} \tag{##}
</tex>
となり、めでたく座標変換に対する不変性が示せました。
それでは、今日はこの辺で。
続きは こちら_ 。
.. _rotの座標変換: http://hooktail.sub.jp/vectoranalysis/...
.. _こちら: http://hooktail.sub.jp/vectoranalysis/rotAnot...
@@author:クロメル@@
@@accept:2010-01-08@@
@@category:ベクトル解析@@
@@id:divAnotherCoordinates@@
ページ名:
Modified by
物理のかぎプロジェクト
PukiWiki 1.4.6
Copyright © 2001-2005
PukiWiki Developers Team
. License is
GPL
.
Based on "PukiWiki" 1.3 by
yu-ji
Powered by PHP 5.3.29 HTML convert time to 0.002 sec.